حافظ و آشنایی زدایی در قلمرو تلمیح

نویسندگان

حمیدرضا توکلی

چکیده

تلمیح از آشناترین و پرسابقه ترین شگردهای بلاغی در ادبیات ایران و جهان است. ‏در این نوشتار به شیوه های کاربرد تلمیح در معنای ویژه تر و رایج تر آن که عبارت از اشارات ‏داستانی است، در شعر حافظ توجه می شود. حافظ تلمیحاتی آشنا را در نمونه هایی چشمگیر، ‏به شکل و شیوه ای ناآشنا و متفاوت روایت می کند. گاه داستان را از گونه ای دیگر می نگرد و ‏گاه از ایهام و تناسب در پیچیده کردن ساختار اشاری و تداعی انگیز تلمیح بهره می گیرد. از ‏شگردهای شاخص او در این زمینه آمیزش سنت های گوناگونی است.‏

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

حافظ و آشنایی‌زدایی در قلمرو تلمیح

تلمیح از آشناترین و پرسابقه‌ترین شگردهای بلاغی در ادبیات ایران و جهان است. ‏در این نوشتار به شیوه‌های کاربرد تلمیح در معنای ویژه‌تر و رایج‌تر آن که عبارت از اشارات ‏داستانی است، در شعر حافظ توجه می‌شود. حافظ تلمیحاتی آشنا را در نمونه‌هایی چشمگیر، ‏به شکل و شیوه‌ای ناآشنا و متفاوت روایت می‌کند. گاه داستان را از گونه‌ای دیگر می‌نگرد و ‏گاه از ایهام و تناسب در پیچیده کردن ساختار اشاری و تداعی‌انگی...

متن کامل

آشنایی زدایی در غزلیات شمس

آشنایی زدایی یکی از مفاهیم اساسی در نظریهء فرمالیست های روس است. در یک تعریف گسترده، آشنایی زدایی عبارت است از تمامی شگردها و فنونی که نویسنده یا شاعر از آنها بهره می برد تاجهان متن را به چشم مخاطبان خود بیگانه بنمایاند. یکی از روش های مهم آشنایی زدایی، هنجارگریزی یا خروج اگاهانه از زبان معیار است. درغزلیات شمس انواع مختلفی از هنجارگریزی مورد استفاده قرار گرفته که عبارتند از: هنجارگریزی معنا...

متن کامل

آشنایی زدایی وزنی در قصیده های ناصرخسرو

این پژوهش کوششی است صورت­گرایانه که در آن دو هدف اصلی دنبال شده است؛ نخست پاسخ‌ دادن به این پرسش که ماهیت فرایند آشنایی­زدایی چیست و آشنایی­زدایی وزنی چگونه روی می­دهد. دوم نشان‌دادن اینکه در شعر ناصرخسرو ویژگی عروضی‌ای هست که می­توان آن را نمونه برجسته‌ای از آشنایی­زدایی وزنی به شمار آورد. به این منظور هفت وزن نامأنوس در دیوان وی یافته شد که به دلیل تفاوت ساختاری به دو دسته یک و شش‌تایی بخش شد...

متن کامل

نگاهی به شگردهای آشنایی زدایی در شعرحافظ

یکی از ویژگی‌های سبک حافظ، آشنایی‌زدایی‌های ویژۀ اوست؛ در این جستار کوشش می‌شود، بنا بر آموزه‌های روش صورت‌گرایی روس (فرمالیسم)، شگردهای نوآورانه و اختصاصی سبک شخصی حافظ موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حافظ علاوه بر شگردهای معهود و کارآمدی که دیگر شاعران نیز از آن‌ها بهره برده‌اند؛ از شیوه‌هایی شاخص همچون: ساختارشکنی در تلمیح، هم‌نشینی و هم‌جواری واژگانی در بافت کلام؛ جابه‌جایی ...

متن کامل

آشنایی زدایی و نقش آن در خلق شعر

آشنایی­زدایی خروج از مألوف و آشناست، خروجی که در پی آن برای خواننده یا شنوندة سخن، شگفتی حاصل شود، یعنی شاعر یا ادیب با زدودن تکرار از صورت زبان، سخنی زیبا و تأثیرگذار خلق کند، شگرد شاعر و ادیب در این است که عادت را از زبان می‌زداید و زبانی نو می­آفریند؛ زبانی که مهم­ترین هدفش برجسته­سازی گفتار عادی است و این همان زبان شعر است. شاعر یا ادیب برای رسیدن به این مقصود، ابزارهای زبانی می‌خواهد که مه...

متن کامل

آشنایی¬زدایی و فراهنجاریِ معنایی در غزلیّات مولوی

آشنایی¬زدایی و فراهنجاریِ معنایی در غزلیّات مولوی

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات بلاغی

جلد ۴، شماره ۷، صفحات ۷-۲۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023